Znalazłam na stronie http://koniewsieci.pl/zrozumienie-mechanizmow-kulawizn-u-konia,73.html

Zrozumienie mechanizmów kulawizn u konia

2014-12-10 15:30

• 

Mechanika ruchu konia na pozór wydaje się być skomplikowana. Te wszystkie delikatne kości, stawy, scięgna i mięśnie które muszą poruszać się w harmonii, by móc przesuwać końskie ciało naprzód w poszczególnych chodach. Ale prawda jest taka, że końska biomechanika jest dość prosta i przewidywalna – na tyle, że weterynarz jest w stanie gołym okiem ocenić schemat ruchu konia i wychwycić odchylenia od normy spowodowane bólem lub dysfunkcją mięśni.
Dr Hilary Clayton omawia motorykę ruchu konia i to, w jaki sposób chód konia dostosowuje się do kulawizny. Dzieli się wiedzą na temat długosci wykroku konia i sposobami oceny kulawizny, zaczynając od przypomnienia zasad fizyki.
"Każda przyłożona siła powoduje działanie siły równej co do wartości, lecz przeciwnie zwróconej." Tak brzmi III zasada dynamiki Izaaka Newtona.
Ta zasada działa także na konie. Wyobraźmy sobie uderzenie kopyta o ziemię podczas ruchu: w momencie, gdy kopyto odpycha się od ziemi w dół i do przodu, ziemia wywiera identyczny nacisk na kopyto, ale zwrócony w przeciwną stronę (w górę i do tyłu). Naukowcy nazywają to zjawisko siłą reakcji ziemi - „ground reaction force” (GRF).
Dr Clayton tłumaczy, że "siła reakcji ziemi wpływa na szybkość i kierunek poruszania się ciała konia popychając go w tę stronę, w którą odziałuje siła GRF”. A konkretnie mówiąc, we wczesnej fazie ruchu konia (kiedy kopyta opierają się o ziemię i mają z nią kontakt, podczas gdy ciało porusza się do przodu) wektor GRF skieowany jest ku ogonowi konia, spowalniając jego ruch naprzód. W późniejszej fazie ruchu wektor ten skierowany jest ku głowie konia, wysyłając go naprzód.
Dr Clayton mówi: „zadnie kończyny są motorem konia, podczas gdy przednie kończyny służą do hamowania i zmian kierunku".
Jeżeli w trakcie ruchu konia GRF nie przechodzi dokładnie przez środek stawu, to w stawie powstają nadmierne naprężenia. Im silniejsza GRF i im bardziej jego działanie jest oddalone od środka stawu, tym naprężenia są większe.
Tkanki miękkie znajdujące się po drugiej stronie stawu pomagają w jego stabilizacji. Na przykład, jeśli GRF działa z przodu stawu pęcinowego, to ścięgna zginacze palca i międzykostny wspomagają powstające naprężenia. Największe naprężenia występują u koni z miękką lub stromą pęciną. Z tego powodu długa stroma kończyna nie jest faworyzowanym typem budowy konia.
Adaptacja chodu do kulawizny
Kiedy koń jest kulawy na przednią kończynę, to próbuje kontrolować i zmniejszać GRF poprzez zmianę sposobu w jaki się porusza. Najłatwiej może to osiągnąć zwalniając tempo ruchu.
Jeżeli konia zmusza się do utrzymania tempa, w jakim się porusza (np. kiedy jest popędzany przez jeźdźca), będzie wykorzystywał inne sposoby takie, jak skrócenie momentu zawieszenia, co zmniejszy siłę odbicia potrzebną do uniesienia ciała w fazie zawieszenia. Z tego powodu lekko kulawy koń może utracić swoją sprężystość i będzie wykonywał płaskie kroki.
Dr Clayton twierdzi, że kulawy na przód koń może także próbować zwiększyć czas trwania fazy oparcia o ziemię – dzięki czemu rozciąga w czasie siłę działającą pionowo na kończynę – lub będzie szybciej stawiał kroki, przez co rozłoży działanie tych sił na więcej kroków. W takim przypadku kłus konia staje się bardziej płaski.
Kiedy koń wykorzysta już te wszystkie mechanizmy, sięga po kolejne opcje, czyli stara się zmniejszyć obciążenie na obolałą kończynę zwiększając siły działające na pozostałe kończyny. Jednym z objawów takiego działania jest potakiwanie głową w rytm kroków, gdy koń próbuje zmniejszyć obciążenie na chorą kończynę. Głowa i szyja konia stanowią 10% wagi ciała konia. Poprzez unoszenie i opuszczanie głowy koń przenosi ciężar ciała z chorej kończyny przedniej na kończynę tylną. Głowa unosi się w górę tuż przed uderzeniem chorej kończyny o ziemię.
A co się dzieje w przypadku kulawizny tylnej kończyny?
Dr Clayton twierdzi, że konie z kulawizną tylnej kończyny będą unikały obciążania lub odpychania się chorą kończyną kompensując poprzez uniesienie zadu do najwyższego punktu tuż przed postawieniem chorej kończyny na ziemi.
W kłusie można zaobserwować jak cała miednica obniża się do najniższego punktu w momencie, kiedy zdrowa kończyna stoi na ziemi i gwałtownie podchodzi w górę, kiedy chora kończyna opada w dół. Dr Clayto określa taki stan „siłownią dla kompensującej kończyny”.
Podsumowując – biomechanika ruchu konia składa się ze stałych schematów ruchu kończyn, które zmieniają się, kiedy koń jest kulawy. Taki koń zmniejsza siły działające na chorą kończynę poprzez ruch po mniejszej trajektorii (ruch z mniejszym zawieszeniem), a także poprzez rozpraszanie tych sił w dłuższym czasie i rozkładanie ich na kończyny kompensujące.

Opracowanie Beata Fiłonowicz na podstawie artykułu „Understanding the Biomechanics of Lameness” Alexandry Beckstett, The Horse Managing Editor
www.thehorse.com